ЛУДОМАНИЯ: ӘЛЕУМЕТТІК ЖЕЛІ КІНӘЛІ…

Алматының бас психиатры ойынға тәуелділікті емдеудің себептері, белгілері мен әдістері туралы және лудоманды қалай тануға болатынын айтып берді.

Алматы қалалық психикалық денсаулық орталығының директоры Сапар Рахменшеевтің айтуынша, лудомандардың саны артып келеді. Бұған пациенттердің өздерінен де, тәуелді адамдардың жақындарынан да көптеген өтініштер дәлел бола алады.

 «Біздің орталықта тәулік бойы жұмыс істейтін 376 56 60 сенім телефоны бар. Бізде өткен жылмен салыстырғанда қоңыраулар саны 600-ге өсті. Олардың көбі лудоманияға қатысты. Адамдарды осы тәуелділіктен қалай емделуге болады және ол үшін қайда бару керектігі қызықтырады» дейді ол.

Лудоманияның даму себептері туралы айта отырып, сарапшы әр адамда олар әртүрлі және әртүрлі болуы мүмкін екенін атап өтеді. Егер кейбіреулер қызығушылық итермелесе, басқалары үшін бұл шынайы әлемнен кетудің тәсілі.

 «Егер бұрын казиноға барып, бәс тігетін болса, қазір әлеуметтік желілерді дамытудың арқасында адам үйден немесе кеңседен шықпай ойнай алады. Тағы бір себеп – «оңай ақша» деп аталатын ақша табу жолы. Адам ойнау арқылы оңай ақша іздей бастайды. Сондай-ақ, депрессияға ұшыраған кезде, тәуелді адам қоғаммен байланысын жоғалтады, тұйықтала бастайды және тек ойынмен алданады. Тағы бір себеп – ересектер балалар сияқты әрекет етіп, жауапкершілікті алғысы келмей, жанжалдан қашуы» дейді спикер.

Сарапшының айтуынша, лудоманияның салдары отбасы ішіндегі тұрақты қақтығыстар мен қарым-қатынас тапшылығы болуы мүмкін.

 «Лудомания белгілері алкоголизм мен нашақорлыққа ұқсас. Мысалы, лудоман ойнай бастағанда, денеде адреналин мен дофамин бөлінеді, бұл эйфориялық күйге әкеледі. Ол үнемі осы күйде болғысы келеді және тәуелділікке кетеді. Лудомания — бұл адамның өмірін бұзатын ауыр, психикалық ауру. Адамдар көп нәрсені, жұмысты, отбасындағы, қоғамдағы орнын жоғалта бастайды. Ең алдымен, ересектер де, балалар да өзара қарым-қатынас жасауы керек. Ата-аналар балаларға назар аударуы керек. Мәселелерді ашық талқылап, оларды мамандармен бірге шешу қажет» деп толықтырды ол.

Сонымен қатар, лудоманды анықтау оңай. Адам өзгере бастайды, ашуланшақ болады. Құмар ойынға тәуелді адам жиі өтірік айтады, үйге ақша әкелуді тоқтатады. Егер аталған «белгілер» байқалса, сарапшы мамандардың көмегіне жүгінуді ұсынады.

 «Оларға қалай көмектесуге болады? Ең алдымен, мамандарға жүгіну керек, бұл психологтар немесе психотерапевттер болуы мүмкін. Біздің орталықта стационарлық ем көрсетілген науқастар орналасқан. Бұл — депрессияға ұшыраған, ұйқысы бұзылған науқастар. Оларды емдеуде ұйқыны жақсартатын, депрессияны жеңілдететін дәрі-дәрмектер қолданылады, біздің психотерапевттер олармен қатар жұмыс істейді. Біздің тәжірибемізде туыстары оларды жарнамаға сеніп, халық емшілеріне апарған науқастар кездесті. Нәтижесінде олар емделмейді, бірақ бізге күрделі түрде келеді. Сондықтан мен мамандарға жүгінуді ұсынамын» деп атап өтті С.Рахменшеев.

Ал, танымал психолог Балабек Кеніштайұлы мамандардың құмар ойынға біреулер жан-тәнімен берілсе, басқаларды бұл нәрсе неліктен қызықтырмайды деген мәселенің шешімін табу ға тырысып жүргенін айтады.

 «Егер адамның құмар ойынға қызығушылығының бастапқы себебі анықталса, онда оған беріліп кетудің жауабы табылатын еді. Қарапайым адамға ойын ұтуға, көңіл көтеру итермелейді. Ол ойынға жұмсайтын қаржысының шекті көлемін немесе уақыт шегін белгілейді, бұдан кейін ұтса да, ұтпаса да ойынды тоқтатады. Ал құмар ойыншы қаржының ұтылатын шегін болжайды және оған көңіл көтеру құнын да қосады. Бұл бірте-бірте адамды патологиялық ауыт қушылыққа әкеледі» дейді ол.

Психолог-маман адамдардың құмар ойындарға патологиялық ұмтылысы айналадағы болып жатқан құбылыстардың қызық болмауы, көңіл көтеруді іштей қалау және ол әрекетін құмар ойын арқылы ғана жүзеге асыру, ойын барысындағы тәуекел, яғни ұтудан және ұтылудан ләззат алуынан және басқа да себептер ден байқалады.

«Бұл мәселемен күресу үшін айналасындағы адамдардың айтқан ақыл-кеңесі жеткіліксіз. Мұнымен психолог маманмен біріге отырып кешенді психотехнологиялық жаттығулар қолдана отырып күрескен дұрыс. Неғұрлым ертерек күрессең, соғұрлым нәтижесі де жылдам көріне бастайды» дейді психолог.